W bębnie suszarki kruszywo jest suszone i podgrzewane
Fot. Madro

Poniżej przedstawiamy proces technologiczny w wytwórni mas mineralno-bitumicznych wraz z opisem urządzeń pracujących w cyklu technologicznym.

W cyklu technologicznym wytwórni mas mineralno-bitumicznych pracują następujące urządzenia: dozatory kruszywa, suszarka, przenośnik kubełkowy gorącego kruszywa, sortownik, zasobnik kruszywa, wagi, mieszalnik, zbiornik gotowej masy, kabina sterownicza.

Dozatory kruszywa
W dozatorze kruszywa materiał składowany na otwartej przestrzeni kierowany jest do lejów zasypowych dozatorów (4 do 6 komór). Wysypy lejów wyposażone są w wibratory (na drobnych frakcjach) i zamontowane pod nimi krótkie przenośniki taśmowe z płynną regulacją prędkości obrotów oraz czujnikami obecności kruszywa. Regulacja obrotów i kontrola pracy przenośników odbywa się z kabiny sterowniczej. Następnie kruszywo kierowane jest na przenośnik zbiorczy i dalej, przenośnikiem skośnym, do bębna suszarki.

Suszarka
W bębnie suszarki kruszywo jest suszone i podgrzewane. Bęben suszarki pracuje w układzie przeciwprądowym, tzn. przepływające kruszywo i strumień gorących gazów mają przeciwne kierunki. Specjalny układ zabudowy wnętrza bębna zapewnia efektywne podgrzewanie kruszywa. Zainstalowany palnik dobrany jest wielkością do przewidywanej wydajności i temperatury wyjściowej kruszywa. Ze zbiornika magazynowego paliwo podawane zostaje do palnika przez pompę i instalację paliwa. Oprócz palnika na olej lekki może być stosowany palnik gazowy lub na olej opałowy ciężki. Odciągane z suszarki gazy zawierają znaczne ilości pyłów i muszą być oczyszczone. Służy do tego instalacja odpylająca. Oczyszczony gaz zawiera wyłącznie dopuszczalne emisje i przez komin kierowany jest do atmosfery. Wytrącony w filtrze pył kierowany jest ponownie do procesu jako tzw. „wypełniacz własny”.

Przenośnik kubełkowy gorącego kruszywa
Gorące kruszywo transportowane jest kubełkowym przenośnikiem łańcuchowym do sortownika, pod którym znajduje się wielokomorowy zbiornik magazynujący rozdzielone frakcje. Wszystkie urządzenia wagowe i dozujące znajdują się poniżej zbiornika sześciokomorowego. Nadziarno z sortownika kierowane jest na zewnątrz. Wielokomorowy zbiornik jest izolowany cieplnie i wyposażony w czujnik temperatury i czujnik stanu napełnienia.

Sortownik
Doprowadzone przez lej przenośnika kubełkowego gorące kruszywo jest przemieszczane w wyniku wibracji i pochylenia rzeszota do zbiornika kruszywa. Pokłady sitowe rozdzielają je na określone wielkości ziaren, według wielkości oczek zamontowanych sit. Pięciopokładowy sortownik jest liniowo drgającą maszyną z napędem elektrycznym i dwiema parami mas, wymuszających drgania rzeszota. Rzeszoto zamknięte zostało w pyłoszczelnej obudowie. Na obudowie znajduje się kołnierz przyłączeniowy przewodu miejscowego odciągu pyłów. Konstrukcja sortownika umożliwia szybką wymianę sit. Przy zasypie sortownika zasuwa pozwala na jego ominięcie. Nadziarno z przesiewu kierowane jest na zewnątrz.

Zasobnik kruszywa
Przesiane kruszywo magazynowane jest w wyizolowanym zbiorniku sześciokomorowym, wyposażonym w sondy zapełnienia oraz układ zasuw sterowanych elektropneumatycznie, służących do dozowania poszczególnych frakcji kruszywa na wagę.

Wagi
Tutaj naważane jest kruszywo, bitum, wypełniacz i środki uszlachetniające. Kruszywo, w ilości zgodnej z recepturą, przez układ zasuw wsypywane jest kolejno frakcjami do zbiornika wagowego kruszywa. Wylot materiału z wagi kruszywa do mieszalnika następuje przez zasuwę sterowaną elektropneumatycznie. Z kolei bitum zostaje podgrzany wstępnie w zbiornikach magazynowych, a do temperatury ok. 180°C w zbiorniku roboczym, następnie przetłaczany jest przez pompę zębatą i zawór trójdrogowy do zbiornika wagowego bitumu. Cały układ obiegu jest izolowany  i podgrzewany ciepłem dostarczonym przez nagrzewnicę olejową lub elektrycznie. Zbiornik wagowy bitumu również jest izolowany i podgrzewany. Po odważeniu odpowiedniej ilości bitumu następuje odcięcie strugi bitumu przez zawór trójdrogowy, a zawartość zbiornika wlana do mieszalnika. Wypełniacz to pyły (wypełniacz tzw. „własny”) i mączka (wypełniacz tzw. „obcy”). Wytrącone w separatorze frakcje grube pyłów kierowane są przenośnikiem ślimakowym bezpośrednio do elewatora gorącego kruszywa. Frakcje drobne pyłów z leja filtra kierowane są do zbiornika pyłów przenośnikiem ślimakowym i przenośnikiem kubełkowym. Następnie, kolejno ze zbiornika pyłów i mączki wypełniacz kieruje się przenośnikami ślimakowymi bezpośrednio do zbiornika wagowego wypełniacza, a z wagi – pneumatycznie otwieraną zasuwą i podajnikiem ślimakowym do mieszalnika. Wszystkie wagi zawieszono na tensometrach. Środki uszlachetniające to płynne środki adhezyjne oraz dodatki celulozowe w postaci włókniny lub granulatu, które dodawane są w odpowiedniej proporcji do mieszalnika.

Mieszalnik
Mieszalnik dwuwałowy o mieszaniu wymuszonym, z łopatkami i okładzinami wykonanymi ze specjalnego żeliwa odpornego na ścieranie, napędzany silnikiem przez reduktor i sprzęgła. Po wymieszaniu wszystkich składników masy następuje otwarcie zasuwy wysypowej siłownikami pneumatycznymi i masa, przez wysyp mieszalnika, zostaje przesypana do podajnika jednonaczyniowego. Następnie, za pomocą bębnowej wciągarki linowej, napędzanej reduktorem, mieszanka mineralno-bitumiczna zostaje przetransportowana do zbiornika gotowej masy.

Zbiornik gotowej masy
Zbiornik gotowej masy (mieszanki) służy do jej składowania, skąd odbierana jest przez pojazdy na miejsce budowy. Jeżdżący po torze podajnik jednonaczyniowy transportuje masę z mieszalnika do zbiornika gotowej masy.

Kabina sterownicza
Praca wytwórni sterowana jest i kontrolowana z kabiny sterowniczej. Główne zespoły, ich funkcje i praca pokazane są na ekranie monitora. System sterowania procesem produkcji zarządza wszystkimi stanami układów pomiarowych i wykonawczych oraz kontroluje je poprzez centralny sterownik przemysłowy. Sterownik gwarantuje niezawodną pracę całości systemu. Układy ważenia mogą zapamiętać kilka tysięcy operacji naważania w celu ich kontroli i wydruku. Komputer gwarantuje hierarchiczną wizualizację pracy wszystkich urządzeń, ciągów technologicznych oraz wybranych fragmentów procesu produkcji. Integralną częścią systemu wizualnego jest prowadzenie statystyk kontrolnych oraz raportów (wydruków).