Fot. Orlen Oil

Napędy hydrauliczne przekazują i przekształcają energię w różnego rodzaju ruchy maszyn, których inicjatorem jest użytkownik. Rozróżniamy dwa typy napędów – hydrokinetyczne i hydrostatyczne. Napędy hydrokinetyczne wykorzystują energię kinetyczną cieczy. Napędy hydrostatyczne są to mechanizmy gdzie zmiana ciśnienia cieczy, bez znaczącej zmiany jej prędkości powoduje przekazanie energii niezbędnej do wykonania zadanej pracy. Napędy pracują w układzie hydraulicznym, który jest zespołem wzajemnie połączonych elementów, mających za zadanie przekazywanie energii lub sterowanie za pośrednictwem cieczy hydraulicznej w układzie zamkniętym. W układach tych czynnikiem roboczym jest olej hydrauliczny. Ma on za zadanie przenieść energię z napędu hydraulicznego (np. pompa) do elementów wykonawczych (np. siłownik). Ponadto spełnia funkcje dodatkowe: odprowadza ciepło, smaruje ruchome części, odprowadza zanieczyszczenia stałe, uszczelnia, zmniejsza zużycie części, zabezpiecza przed działaniem wody i przed korozją.

Dla zapewnienia prawidłowego działania układu hydraulicznego dobierając ciecz hydrauliczną należy mieć również na uwadze: lepkość kinematyczną, stabilność na utlenianie – odporność oleju na szybkie starzenie, brak skłonności do pienienia, wysoki wskaźnik lepkości, szybkie wydzielanie powietrza, odpowiednią pompowalność w najniższej temperaturze otoczenia.
Olej hydrauliczny powinien również być odporny na hydrolizę i tworzenie emulsji. W kontakcie z wodą nie powinien tworzyć trwałych emulsji tzn. powinien szybko separować wodę. Aby oleje hydrauliczne szybko separowały wodę wprowadza się do ich składu dodatki poprawiające deemulgowalność. Wiadomym jest, że olej hydrauliczny kontaktuje się z metalowymi częściami maszyn, co powoduje konieczność wprowadzenia odpowiednich dodatków zapewniających maksymalną ochronę przed korozją. Zdarza się również, że olej hydrauliczny narażony jest na pracę w podwyższonej temperaturze np. 60°C, co może spowodować szybszą jego degradację. Aby zapobiec temu zjawisku do oleju wprowadza się inhibitory utleniania. Olej nie powinien również powodować pęcznienia czy kruszenia elastomerów.

Podstawowym kryterium doboru oleju hydraulicznego jest lepkość. Duża wartość np. ISO VG 320 poprawia właściwości smarne i uszczelniające, ale również powoduje duże opory wewnętrzne i opóźnienie w płynnej pracy układu. Lepkość kinematyczna jest również powiązana z temperaturą rozruchu i pracy oleju.

Nowoczesne maszyny i urządzenia wymagają od olejów pracy w podwyższonych temperaturach przy zwiększonym ciśnieniu, dlatego zasadnym jest stałe monitorowanie liczby kwasowej oleju z czasie eksploatacji znaczny wzrost jej wartości w porównaniu do wartości wyjściowej może świadczyć o zużyciu oleju. Bardzo dużym zagrożeniem dla bezpiecznej i prawidłowej pracy układu jest czystość oleju hydraulicznego.